برای تشخیص بیماریهای پوستی، معمولا متخصصان پوست به سابقه پزشکی فرد و نشانه‌های فیزیکی او توجه می‌کنند. پوست شما که بزرگترین عضو بدنتان است، از شما دربرابر عوامل بیرونی محافظت می‌کند. درست است که پوستتان مقاوم است، اما غیرقابل نفوذ نیست. آلرژنها، محرکهای محیطی، برخی از بیماریهای خاص و عوامل وراثتی تعدادی از عوامل موثر بر ایجاد یا شدت بیماریهای پوستی هستند. اصطلاح «عارضه پوستی» طیفی از مشکلات پوستی از جوشهای کوچک قرمز تا راشهای گسترده را شامل می‌شود. برخی از بیماریهای پوستی با وجود ناخوشایند بودن، بی‌خطر هستند؛ اما برخی دیگر از بیماریها ممکن است مسری باشند. بسیاری از بیماریهای پوستی هم خارش یا درد دارند. در این مقاله از تیفا به معرفی 10 بیماری رایج پوستی میپردازیم.
علل بیماریهای رایج پوستی
مشکلات آلرژیک پوستی وقتی اتفاق می‌افتند که مواد حساسیت‌زا مثل برخی از غذاها، پشم حیوانات یا شوینده‌ها با تحریک سیستم ایمنی، باعث بروز علائمی مثل قرمزی و خارش می‌شوند.
علل شایع عفونتهای پوستی عبارتند از:
- ویروسها
- قارچها
- باکتریها
- انگلها
در برخی از موارد، بیماریهای پوستی یک عامل ژنتیکی هم دارند. مثلا اگزما که باعث ایجاد بثورات خشک و خارش‌دار می‌شود، در خانواده‌هایی که مستعد آلرژی هستند بیشتر از سایر خانواده‌ها دیده می‌شود.
متخصصان معمولا برای تشخیص بیماریهای پوستی به سابقه پزشکی و نشانه‌های فیزیکی فرد توجه می‌کنند. آنها برای تشخیص دقیق، اندازه، شکل، محل و رنگ جوشها، تاولها و بثورات را بررسی می‌کنند.
سایر نشانه‌های غیرپوستی هم می‌توانند سرنخهایی را نشان دهند. گاهی متخصصان باید یک زائده یا نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی کنند.
نشانه‌های بیماری پوستی
پوست شما نشان‌دهنده سلامتی شماست. بنابراین هر تغییری در رنگ، بافت یا ظاهر پوستتان می‌تواند نشانه وجود یک مشکل باشد. مثلا التهاب پوست یک نشانه شایع اختلالات پوستی مثل پسوریازیس و اگزماست.
لکههای قرمز روی پوست می‌تواند نشان‌دهنده درماتیت تماسی باشد؛ برخی از بثورات خارش‌دار به دلیل تماس با فلزاتی مثل نیکل که در برخی از جواهرات وجود دارد، ایجاد می‌شوند. یا لکههای قرمز روی صورت ممکن است نشان‌دهنده رزاسه باشد که یک بیماری پوستی مشابه جوشهای آکنه است.
نقاط ریز قرمزرنگ روی پوست، که پتشی نامیده می‌شوند، در اثر خونریزی مویرگهای زیرپوستی ایجاد می‌شوند. پتشی می‌تواند نشانه وجود عفونت، مشکلاتی در سلامتی یا ضربه فیزیکی باشد.
لکههای قرمز کوچک روی صورت که تبدیل به زخمهای پوستی می‌شوند، ترشح دارند و پوسته پوسته می‌شوند، نشانه زردزخم است که یک عفونت باکتریایی پوستی رایج در کودکان است.
درمان
گزینه‌های زیادی برای درمان بیماریهای پوستی وجود دارد. انتخاب گزینه مناسب به نوع بیماری پوستی، نشانه‌های آن و شدت نشانه‌ها بستگی دارد.
برخی از داروهای رایج که مستقیما روی پوست مالیده می‌شوند عبارتند از:
- پمادها
- کرمها
- لوسیونها
- ژلها
گاهی متخصص پوست داروهای خوراکی یا تزریقی تجویز می‌کند.
اگر مشکل پوستی مقاوم به درمان باشد، ممکن است از درمانهای ترکیبی استفاده شود. برای مثال، در کسی که مبتلا به پسوریازیس است ممکن است پمادها یا کرمهای استروئیدی را برای کاهش التهاب، داروهای بدون نسخه را برای بهبود خارش و نوردرمانی را برای درمان جوشها استفاده کنند.
درمورد سرطان پوست و برخی از تومورهای خوش‌خیم مثل زگیل، ممکن است پزشک جراحی را تجویز کند.
مشکلات رایج پوستی
در اینجا به 10 بیماری رایج پوستی، علل، نشانه‌ها و درمان آنها اشاره می‌کنیم:
آکنه
اولین مورد از 10 بیماری رایج پوستی آکنه است. آکنه وقتی ایجاد می‌شود که چربیها و سلولهای مرده پوست، منافذ آن را مسدود می‌کنند. جوشهای زیرپوستی که مرکز سفیدی دارند، جوشهای سرسفید نامیده می‌شوند. جوشهایی هم که درمعرض هوا قرار می‌گیرند و سیاه دیده می‌شوند، جوشهای سرسیاه هستند.
سایر مشکلات پوستی شامل:
- برآمدگیهای صورتی
- جوشهای قرمز و چرکی
- ندولها
- کیستها
آکنه معمولا روی صورت، پشت، گردن، سینه و شانه‌ها ظاهر می‌شود. باکتریها، التهاب و همچنین تغییرات هورمونی نقش مهمی در بروز جوشها دارند. برخی از هورمونها باعث ترشح زیاد چربی می‌شوند و منافذ پوست را مسدود می‌کنند. نوجوانان بیشتر از سایر افراد، مستعد ابتلا به آکنه هستند.
برخی از داروها و درمانهای موضعی، منافذ پوست را باز می‌کنند و جلوی ایجاد جوشهای جدید را می‌گیرند.
تبخال
عفونت ویروسی که مسری است، معمولا باعث ایجاد تبخال یا تاولهای همراه با تب می‌شود. این تبخالهای ریز، دردناک و پراز مایع هستند.
ویروس هرپس نوع یک باعث ایجاد تبخال می‌شود که به آن تبخال دهانی هم می‌گویند. ویروس هرپس نوع دو در ناحیه تناسلی ظاهر می‌شود؛ با این‌حال ویروس نوع یک هم می‌تواند از دهان به اندامهای تناسلی سرایت کند.
تبخال معمولا به‌صورت خوشه‌ای روی لب یا اطراف آن ظاهر می‌شود. قبل از اینکه ضایعه ایجاد شود، فرد در آن ناحیه احساس سوزن‌سوزن شدن می‌کند.
درمان خاصی برای تبخال وجود ندارد؛ اما داروهای ضدویروسی به بهبود آن کمک می‌کنند.
اگزما
اگزما یک بیماری پوستی خشک همراه با خارش است که می‌تواند در هر نقطه از بدن ایجاد شود. درماتیت آتوپیک شایع‌ترین نوع آن است که در اثر فعالیت زیاد سیستم ایمنی و غالبا در دوران کودکی رخ می‌دهد.
همچنین نوع خاصی از اگزما وجود دارد که ایجاد تاول می‌کند. این بیماری ممکن است مزمن باشد، اما مسری نیست. افراد مبتلا به اگزمای حاد درمعرض خطر ابتلا به آلرژی غذایی و آسم هستند.
درمان این بیماری شامل داروهایی برای بهبود خارش و التهاب و پیشگیری از عود مجدد آن است.
کهیر
کهیر شامل جوشهای برجسته و همراه با خارش است که معمولا قرمز یا به رنگ پوست هستند. حدود ۲۰درصد مردم در مقطعی از زندگیشان کهیر را تجربه می‌کنند. کهیر اغلب به‌خاطر واکنش آلرژیک رخ می‌دهد. محرکهای احتمالی عبارتند از:
- غذاها
- نیش حشرات
- داروها
- تماس با لاتکس
- ترشحات حیوانات خانگی
- عفونتهای ویروسی
کهیر معمولا موقتی است؛ اما انواع مزمن آن هم دیده می‌شود. متخصصان برای کاهش واکنشهای آلرژیک بدن و بهبود خارش، آنتی‌هیستامین تجویز می‌کنند.
در کهیر مزمن و شدید، ممکن است برای بهبود التهاب و درمان سریعتر به‌صورت موقت از کورتیکواستروئیدها کمک بگیرند.
لوپوس
لوپوس یک بیماری خودایمنی است که در آن بدن به بافتها و اندامهای خود حمله می‌کند. این بیماری می‌تواند قسمتهای مختلف بدن را تحت‌‌تاثیر قرار دهد. نشانه‌های لوپوس در افراد مختلف شامل موارد زیر است:
- تب
- خستگی
- حساسیت به نور خورشید
- ریزش مو
- تورم در پاها یا اطراف چشمها
- سردرد
- درد شکم
علائم پوستی زیر می‌تواند نشان‌دهنده لوپوس باشد:
- زخمهای بدون درد در بینی و دهان
- بثورات گرد و پوسته‌پوسته در نقاط مختلف بدنتان
- بثورات پروانه‌ای شکل روی گونه‌ها و بینی (به‌عنوان علامت کلاسیک لوپوس)
- لکههای قرمز برجسته و دیسکی‌شکل در قسمتهایی از بدن که درمعرض آفتاب است
لوپوس در زنان رایج‌تر از مردان است. این بیماری درمان خاصی ندارد؛ اما روشهایی برای مدیریت علائم و پیشگیری از عود آن وجود دارد.
درماتوفیتوز
درماتوفیتوز (کرم حلقوی) یک عفونت قارچی پوست است که ایجاد خارش می‌کند. در بسیاری از نواحی پوست، درماتوفیتوز به‌صورت لکه حلقوی با مرکز شفاف ظاهر می‌شود.
درماتوفیتوز پوست سر که به آن کچلی هم می‌گویند، می‌تواند باعث ایجاد لکههای کچل پوسته‌پوسته و قرمز شود. این بیماری درپا که به بیماری پای ورزشکاران هم معروف است، باعث پوسته‌شدن، ترک خوردن و تاول می‌شود. وقتی درماتوفیتوز کشاله ران را درگیر می‌کند، به آن خارش ژوک می‌گویند.
درماتوفیتوز مسری است اما با داروهای ضدقارچ درمان می‌شود.
زونا
زونا عبارتست از بثورات دردناک و تاول‌زا که به‌صورت یک نوار در یک طرف صورت یا بدن کشیده می‌شوند.
ویروس واریسلا زوستر که باعث آبله‌مرغان می‌شود، در سلولهای عصبی بدن به‌صورت نهفته باقی می‌ماند و بعدا فعال شده، ایجاد زونا می‌کند. بنابراین، زونا فقط کسانی را مبتلا می‌کند که قبلا آبله‌مرغان گرفته‌اند.
اولین نشانه‌های زونا شامل حساسیت پوستی، خارش، سوزن‌سوزن شدن یا درد است. چند روز بعد، راشی از تاولهای ریز پر از مایع ایجاد می‌شود. زونا از یک نفر به دیگری منتقل نمی‌شود؛ اما افراد مبتلا می‌توانند آبله‌مرغان را به کسانی که تا الان به آن مبتلا نشده‌اند، به‌ویژه کودکان، منتقل کنند.
متخصصان معمولا برای زونا داروهای ضدویروسی تجویز می‌کنند. این داروها زمانی موثرند که به محض ایجاد جوش، استفاده شوند.
سرطان پوست
سرطان پوست غیرملانوما اغلب نواحی درمعرض آفتاب مثل سر، صورت، گردن، دستها و بازوها را درگیر می‌کند. دو نوع سرطان پوست غیرملانومایی وجود دارد: کارسینومای سلول بازال و سلول سنگفرشی.
کارسینومای سلولهای بازال ممکن است مثل ضایعات گرد، گوشتی‌رنگ، برآمدگیهای مروارید‌شکل یا لکههای پوستی صورتی ظاهر شود. کارسینومای سلول سنگفرشی ممکن است یک برجستگی سفت قرمزرنگ، لکه، پوسته‌پوسته یا زخم ایجاد کند.
ملانوما خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست است. ملانوما ممکن است باعث ایجاد لکههای تیره، تغییرشکل خالها یا کبودی که بهبود پیدا نمی‌کند، شود.
درمان بیماری براساس نوع سرطان پوست و شدت آن، می‌تواند شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی باشد.
ویتیلیگو
ویتیلیگو انواع مختلفی دارد. افراد مبتلا به این بیماری، لکههای سفید یا روشنی معمولا در دو طرف بدن دارند. برخی از افراد، ویتیلیگوی موضعی دارند که نشانه آن تعداد معدودی لکه سفید است؛ درحالیکه انواع دیگر آن می‌توانند در سطح وسیع‌تری از پوست این لکه‌ها را ایجاد کنند.
علت ویتیلیگو کاملا ناشناخته است. بااین وجود برخی پژوهشها نشان می‌دهند ویتیلیگو یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن، به سلولهای تولیدکننده رنگدانه حمله می‌کند.
پزشکان ممکن است نوردرمانی و کرمهای موضعی را برای کاهش نشانه‌ها تجویز کنند.
زگیل
به مورد آخر از 10 بیماری رایج پوستی رسیدیم، زگیلهای معمولی، توده‌های پوستی ناهمواری هستند که اغلب روی دستها ظاهر می‌شوند. زگیلهای کف پا هنگام راه رفتن، دردناک می‌شوند.
زگیلها توسط ویروسهای پاپیلومای انسانی ایجاد می‌شوند و می‌توانند مسری باشند. نقاط ریز سیاه‌رنگی که شبیه دانه هستند، خون خشک‌شده رگهای خونی کوچک هستند که احتمالا روی سطح زگیل ظاهر می‌شوند.
زگیلها به‌ویژه در کودکان، معمولا خودبخود ازبین می‌روند. متخصص می‌تواند زگیلهای دردناک یا آزاردهنده را با استفاده از داروهای لایه‌بردار، اسیدها یا روش انجماد، ازبین ببرد.
مرور اجمالی
هرتغییری در پوست ممکن است نشانه یک بیماری پوستی باشد. ازآنجایی‌که بیماریهای پوستی بسیار متنوع هستند، حتما برای تشخیص و درمان به یک متخصص مراجعه کنید.
